14 Ağustos 2013
23 Şubat 2013
Osman Gidişoğlu
1945 yılında Manisa’da dünyaya geldim. Lise mezuniyetine kadar Manisa’da yaşadım. Sahne ile ilk Manisa halk evinde tanıştım. 1965 yılında Ankara Devlet konservatuarında eğitime başladım. Bir süre sonra yerime bir vekilin çocuğu alınacağı için ayrılmak zorunda kaldım.Özel tiyatrolarda çalışmaya başladım Muammer Karaca tiyatrosu ve daha bir çok tiyatroda görev aldım. Bir süre ara verdiğim dönemlerde seslendirme çalışmalarına hız verdim. Türkiye genelinde,”mcMillan ve karısı dizisinde “komiser enrigth”tiplemesi ile görüntüsüz sadece sesle ünlü olmuş birkaç sanatçıdan biriyim.
Kabataş erkek lisesinde diksiyon, fonotik ve mimik dersleri verdim.
1977 yılında T.R.T de sosyal işlerde çalışan Selma hanımla evlendim. 1979 yılında da sevgili oğlum Sercan dünyaya geOsman Gidişoğlu rol aldığı dizi ve filmler – filmografisi
Çocuklar Duymasın (2010-2011) – TV Dizisi – Küçük Menderes rolünde
Kaledeki Yalnızlık (2011) – Makı rolünde
Süper Ajan K9 (2008) – Settar rolünde
Tövbe (2) (2006) – Sami rolünde
Organize İşler (2005) – Ercüment rolünde
Avrupa Yakası 1. Sezon (2004) – TV Dizisi – Konuk Oyuncu rolünde
Çocuğun Var Derdin Var (2004) – TV Dizisi – Albay Alpay
Ayrılsak da Beraberiz (1999-2003) – TV Dizisi – Nusret Bitir rolünde
Hayat Bilgisi (2003) – TV Dizisi – Fikret rolünde
Bizim Konak (2003) – TV Dizisi
Yılan Hikayesi 3. Sezon (2001) – TV Dizisi – Halıcı rolünde
Mutluyüz Ailesi (2001) – TV Dizisi – Kapıcı rolünde
Abuzer Kadayıf (2000) – Emniyet Müdürü rolünde
Külyutmaz (2000) – TV Dizisi
Evimiz Olacak mı? (1999) – TV Dizisi – Burhan Bey rolünde
İlişkiler (1997) – TV Dizisi – Terzi Kemal Usta rolünde
Ana Kuzusu (1997) – TV Dizisi
Sevda Kondu (1996) – TV Dizisi – Adnan rolünde
Hayat Bazen Tatlıdır (1996) – TV Dizisi
Gülşen Abi (1994) – TV Dizisi – Konuk oyuncu rolünde
Emret Bakanım (1992) – TV Dizisi
Emret Muhtarım (1992) – TV Dizisi
Acılar Paylaşılmaz (1989) – Halil rolünde
Yağmur Başladı (1989)
Kaledeki Yalnızlık (2011) – Makı rolünde
Süper Ajan K9 (2008) – Settar rolünde
Tövbe (2) (2006) – Sami rolünde
Organize İşler (2005) – Ercüment rolünde
Avrupa Yakası 1. Sezon (2004) – TV Dizisi – Konuk Oyuncu rolünde
Çocuğun Var Derdin Var (2004) – TV Dizisi – Albay Alpay
Ayrılsak da Beraberiz (1999-2003) – TV Dizisi – Nusret Bitir rolünde
Hayat Bilgisi (2003) – TV Dizisi – Fikret rolünde
Bizim Konak (2003) – TV Dizisi
Yılan Hikayesi 3. Sezon (2001) – TV Dizisi – Halıcı rolünde
Mutluyüz Ailesi (2001) – TV Dizisi – Kapıcı rolünde
Abuzer Kadayıf (2000) – Emniyet Müdürü rolünde
Külyutmaz (2000) – TV Dizisi
Evimiz Olacak mı? (1999) – TV Dizisi – Burhan Bey rolünde
İlişkiler (1997) – TV Dizisi – Terzi Kemal Usta rolünde
Ana Kuzusu (1997) – TV Dizisi
Sevda Kondu (1996) – TV Dizisi – Adnan rolünde
Hayat Bazen Tatlıdır (1996) – TV Dizisi
Gülşen Abi (1994) – TV Dizisi – Konuk oyuncu rolünde
Emret Bakanım (1992) – TV Dizisi
Emret Muhtarım (1992) – TV Dizisi
Acılar Paylaşılmaz (1989) – Halil rolünde
Yağmur Başladı (1989)
19 Aralık 2012
Motosiklette Lastik Seçimi
Motosiklette ayağınızı yere basan en son nokta lastiktir. Aracınız için en uygun lastik en iyi yol tutuşunu size sunar. Acaba motosikletinizin lastiklerini değiştirme zamanı geldiğinde hangi lastiklerin en uygun olduğunu nasıl seçeceğinizi biliyor musunuz? Eğer tereddütleriniz varsa bu yazıyı mutlaka okumalısınız!
MOTOSİKLET LASTİĞİ LASTİK YAPISI VE ÜRETİM PRENSİPLERİ
100 yılı aşkın bir süredir kullanılan motosikletlerin görünümleri önemli ölçüde değişime uğramıştır. 90'lı yıllarda üretilen modern süper motosikletler eskiden üretilen bisiklet tipi motosikletlerden çok farklı bir yapıya sahiptir.
Dışarıdan bakan kişilere göre motosikletin sadece bir parçası, lastiği, fazla bir değişime uğramamıştır. Hala yuvarlak ve siyah renklidir.
Ama iş bu özelliklerle bitmemektedir. Yüksek teknoloji ürünü olan PIRELLI'nin modern radyal lastiklerinin 100 yıl önce kullanılan lastiklerle tek benzerliği adının motosiklet lastiği olması ve renginin siyah olmasıdır. Günümüzde PIRELLI tarafından kullanılan çeşitli lastik üretim prensipleri aşağıda açıklanmaktadır. Cadde tipi, yol tipi/yol dışı, motokros ya da scooter tipi lastikler genel olarak aşağıda belirtilen prensiplere göre üretilmektedir.
SIRT DESENİ VE LASTİK HAMURU
Sırt deseni lastiğin dışındaki, yol ile temas eden kısımdır. Sırt deseni ve kauçuk hamuru lastiğin kullanım alanına bağlı olarak seçilmektedir. Özellikle kauçuk hamuru yüksek derecede tecrübe ve teknik know-how gerektirmektedir. Sert kauçuk hamuru lastiğin yapacağı kilometreyi artırırken tutunmasını azaltmaktadır. Yumuşak kauçuk hamuru ise tutunmayı artırırken lastiğin yapacağı kilometreyi azaltmaktadır
YANAK
Yanak kısmı lastiğin "künyesidir". Kullanılan harf ve rakam kombinasyonları sadece lastiğin adını değil izin verilen azami hızı ve yükü de belirtmektedir. Lastiğin yanak kısmı çevresel yükler ile yanal yüklerin aktarılmasında ve darbelerin emilmesinde önemli bir görev üstlenmektedir.
GÖVDE
Tüm sistemin temelini oluşturan gövde kısmı lastiğin şekillendirilmesini sağlamaktadır. Gövde kısmında bir ya da daha fazla kat Naylon, Suni İpek ya da Polyester kullanılmaktadır. Gövde kısmının temel görevi sürüş sırasında oluşan kuvvetlerin topuk kısmından sırt kısmına aktarılarak esnek bir sürüş sağlanmasıdır.
DİŞ DERİNLİĞİ
Bir çok ülkede lastiğin azami diş derinliği hakkında farklı yerel yönetmelikler uygulanmaktadır. Ülkenizde uygulanan asgari yasal diş derinliği hakkında bilgi almak için bayinize ya da teknik servisinize başvurunuz.
TWI
Diş aşınma göstergesi, güvenli kullanım için gereken asgari diş derinliğini göstermektedir. Ancak asgari diş derinliği konusunda bir çok ülkede farklı yönetmelikler uygulanmaktadır. Ülkenizde uygulanan asgari yasal diş derinliği hakkında bilgi almak için yetkili PIRELLI bayinize başvurunuz
TT
İç lastikli lastikler için kullanılan kısaltmadır. Bu işareti taşıyan lastikler mutlaka iç lastik ile birlikte kullanılmalıdır.
TL
İç lastiksiz lastikler için kullanılan kısaltmadır. Bu işareti taşıyan lastikler iç lastiksiz tipte bir janta takıldıklarında iç lastik kullanılmasına gerek yoktur.
Page Ranking NUMARASI
Kat sayısı lastiğin yük indeksini belirtmektedir. Page Ranking işareti günümüzde sadece Japon standartları (JATMA) tarafından kullanılmaktadır. Avrupa standartları (ERTO) uyarınca motosiklet lastiklerinde PR numarasının kullanılmasına gerek görülmemektedir. Japon standartları ile Avrupa standartları arasındaki farklar aşağıda açıklanmaktadır
4PR - normal versiyon
6PR - kuvvetlendirilmiş versiyon
Page Ranking numarası lastikteki kat sayısını göstermemektedir.
KUVVETLENDİRİLMİŞ
(kısaltması rf. ya da reinf.) yük kapasitesi artırılmış lastik yapısını göstermektedir.
KAT
"Kat" lastik gövdesindeki her bir katmandır. Gövde bir ya da daha fazla kattan oluşmaktadır.
LASTİĞİN YAPILIŞI
Eritilmiş kauçuk, içinde çerçeve malzemeleri bulunan bir kalıba dökülüyor ve nihai ürün elde ediliyor. Ancak bu fikir gerçeği yakalamaktan oldukça uzak....
Okuyarak (maalesef görerek değil) öğrendiğime göre her bir lastik , usta el işçiliği, ihtisaslaşmış makineler ve üretimin her adımında özenli kalite kontrolünü içeriyor.
Üretim süreci hammaddelerin getirildiği doklarda başlıyor. Bu hammaddeler çeşitli tiplerde doğal kauçuk, lamba isi(?), yağ, curing için gerekli hızlandırıcı maddeler ve kauçuğu ozon yıpranmasından koruyan çeşitli kimyasal maddeleri içermektedir.
Kauçuk ve eklenilen diğer maddeler bir hazneye -yani dev bir karıştırma kazanına - gidiyor. Malzemeler basınç ve ısı altında defalarca tartılıp karıştırılıyor. Bu arada belli sıcaklık derecelerinde belirli malzemeler ekleniyor. Şunu söylemek gerekir ki her bir malzemenin tam olarak ne zaman ekleneceği özel bir bilim ve adeta sanat. Hava bile bir bileşimin kalitesini etkileyebileceği için fabrikalarda klima kontrolü var.Her ayrı lastik tipi için çeşitli kauçuk bileşimleri kullanılıyor. Yanaklar için esnek, ozona dayanıklı bir bileşim yapılıyor. Chafer (bead “janta takılan kısım” kısmını örten kauçukla kaplı dokuma parçası) içinse bir başka bileşim üretiliyor. İç yüz için başka bir bileşim ve dişler içinse iki ya da daha çok tipte bileşimler üretiliyor. Cap (dişlerin tam olarak yolda giden bölümü) için aşınmaya dayanıklı bir bileşim kullanılıyor. Cap’in altındaki kat için başka türlü özellikleri olan, örneğin ısıyı yayan bir bileşim yapılıyor. Yani, tek bir lastikte 6 ila 12 farklı türde kauçuk bileşimi bulunabiliyor. Çeşitli katmanlardan oluşan henüz biçimsiz durumdaki taban ortaya çıktıkça , gerekli uzunlukta parçalar kesilir ve tartılır. Bu koca , yası, siyah kauçuk parçalar lastik montajına gönderilmeden önce metal tepsilere konuyor. Bu noktada kauçuğun çeşitli türdeki bileşimleri ve taban maddesi üzerinde bir sürü kalite kontrol ölçümleri yapılıyor ve örnekler alınıyor.
Bu arada cord, ply ve kuşak maddeleri hazırlanıyor. Dokumaya (cord) çeşitli yapışkan kimyasallar ekleniyor. Bu dokuma geriliyor ve nemini almak için ısıtılıyor. Sonra hazırlanan kauçuk iki taraftan presleniyor ve malzeme yeniden geriliyor. Genellikle belli bir şekilde sarılmış dört tel yumağından oluşan “bead”. Fabrikanın ayrı bir bölümünde takılıyor.
Gene bir takım kalite kontrollerinden sonra farklı parçalar, onları özel bir kasnağa geçiren montajcıya gönderiliyor. Montajcı işe çerçeve ply larını kasnağa sarmakla başlıyor. Bunları belli bir açıda kesiyor ve “bead” lerle taban kauçuğunu en üste koyuyor. Bütün parçaların özenle aynı hizaya getirilmesi ve bir arada preslenmesi gerekiyor. Bu aşamada hizadaki en ufak bir yanlışlık lastiğin atılmasına yol açabiliyor. Yanaklar, bead ler ve chafer ler yanlardan presleniyor. Bu işlemler radyallerde biraz farklı. Lastik preslenerek ve yapıştırılarak artık montajlanmış durumda, ama motosikletinize takmak isteyeceğiniz bir şeye benzemiyor. Ortaya çıkan ürün ki buna “yeşil” lastik deniliyor, yeşil lastik bir kalıp içerisinde o tanıdık son şeklini alıyor. Kocaman bir deniz kabuğu şeklindeki kalıbın içinde lastik yüksek basınçlı buhar ile şişiriliyor. Bu , lastiğin 350 F derecelik bir sıcaklıkta ve 300,000 psi basınç altında 12 ila 15 dakika bekletiliyor. Böylece tüm kauçuk kısımlar – moleküllerin birbirine bağlanmasıyla – birbirine kaynıyor.
Kalıptan çıktığında, soğuma süresince lastik şişmiş olarak tutuluyor. Lastik özenle temizlenip fırçalanıyor. Radial ve yan gidişi kontrol etmek için testler yapılıyor ve balans alınıyor. Böylece lastik kullanımımıza hazır duruma geliyor.
MOTOSİKLETTE LASTİĞİN GÖREVLERİ
· Araç yükünü taşımak.
· Direksiyon ile verilen yönü izlemek.
· Motordan gelen gücü hareket olarak yansıtmak.
· Emniyetli bir şekilde hem ıslak,hem de kuru zeminde aracı durdurmak.
· Amortisörlerde yardımcı olarak sürüş keyfini artırmak.
Bir lastiğin yanaklarından edinilebilecek oldukça fazla bilgi vardır. Ne olduklarına bir bakalım:
Hız derecesi :
Örneğin bir YZF R1 e 100 Km. sürat için yapılmış bir lastik takılamaz. Demek ki ilk dikkat etmemiz gereken şey bu:
Q- 160 km/h
S- 180 km/h
T- 190 km/h
U- 200 km/h
H- 210 km/h
V- 240 km/h
Z- 240km/h üzerinde
Azami Ağırlık :
Eğer bir yolcu ya da fazlaca yük taşıyorsanız bu önemlidir. Azami ağırlık bir harf sıralaması olarak belirtilir. Motosiklet lastikleri için “A” en hafif, “C” ise en ağır derece anlamına gelmektedir. Azami ağırlık ayrıca soğukken şişirilmiş lastik basıncı ile verilmektedir. Eğer bunun altındaysanız azami ağırlıkta düşer.
Boyut :
Unutmayın ki , teker çapları inç olarak sıralanmakla beraber , çoğu lastikte taban genişliği milimetre olarak belirtilir. İkinci rakam yanak genişliğinin taban genişliğine oranıdır. Örneğin: “120/70ZR17” de 17 inç çapında , Z dereceli (hız olarak) , 120 mm. Taban genişliği ve genişliğin %70’ı yüksekliğinde bir lastiği belirtmektedir.
D.O.T Numarası :
Buradaki en önemli bilgi yapım tarihidir. En son 4 sayı lastiğin yapıldığı hafta ve yılı (son sayı) belirtir. Örneğin “1702” damgalı bir lastik , 2002’ nin 17’ nci haftasında yapılmıştır. Diğer tüm koşulların aynı olması durumunda , mümkün olan en yeni lastiği almanızı öneririz; çünkü bu taktirde daha az güneş, ozon ve diğer yıpratıcı maddelere maruz kalmış demektir.
Bir Lastiği nasıl okursunuz ?
Örneğin : Michelin Pilot Road Made in France 180/55 ZR17 Tubeless Radial Rear =>
Michelin: üretici firma ismi
Pilot Road: ticari ismi
Made in France: üretici ülke
180: milimetre olarak taban genişliği
55: yanak genişliğinin, taban genişliğine oranı
Z: hız sınırı (örnek > 240 km/h)
Gözlem ve bakım
Uzun süreli her kullanımdan önce lastiklerinizin basıncını kontrol ederek üreticinin öngördüğü basınçta olup olmadığından emin olunuz.
Lastik basınçlarınızı lastikleriniz soğuk iken kontrol etmelisiniz.(En fazla düşük hızda 10 Km. den az sürmüş Ya da son sürüşünüzden üzerinden en az 2 saat geçmiş olmalıdır.)
Lastikleriniz iç Ya da dış koşullar nedeniyle ani basınç kayıp ettiğinde, jant ve Sinoplarınızı da kontrol ettiriniz.
Görülen herhangi bir delik, kesik, deformasyon uzman bir lastikçi tarafından onarılmalıdır. Hasar görmüş ve onarılmış bir lastikle lütfen profesyonel kullanımdan kaçınınız.
Herhangi bir anormal ses, vibrasyon, çekme gibi şeyler fark ettiğinizde ivedilikle yetkin kişilere kontrol ettiriniz.
Herhangi bir tamirat yetkin tamirciler tarafından yapılmalıdır.
Lastikte herhangi bir yıpranma Ya da yaşlılık belirtisi gördüğünüzde lastiklerinizi yenileyiniz.
R: Gövde yapısı (Radyal)
17: inch olarak jant çapı
Tubeless: iç lastiksiz
Radial: yapım tipi
Rear arka lastik
=>: takıldığında ki dönüş yönü
Dikkat edilecekler:
Değiştireceğiniz lastikler, motosikleti üreten firmanın belirttiği özelliklerde olmalıdır.
Ön ve arka lastiklerinizin her ikisi de aynı marka ve aynı tip de lastikler olmalıdır.
Aşırı şişkin Ya da inik lastikle motosiklete binmeyiniz. Lastiklerinizin hız limitlerini aşmayınız, lastiklerinizin yük limitlerini aşmayınız.
Kesinlikle radial ve bias-ply lastikleri bir arada kullanmayınız.
Lastiklerinizi saklamak :·
Lastikleriniz havalandırılan, kuru ve ılık bir yerde saklayınız. Nem ve güneş ışınlarından koruyunuz.
Lastiklerinizi, kauçuğa zarar verebilecek kimyasallardan, solvent ve hidrokarbonlardan uzak bir yerde saklayınız.
Metal, tahta , cam gibi kesici-delici objelerden olabildiğince uzak bir yerde lastiklerinizi muhafaza ediniz.
İnik ve demonte şekilde uzun süreli saklamayınız..
Lastiklerinizin üzerine başka eşyalar koyarak ağırlık altında bırakmaktan kaçınınız.
Akü şarj cihazı, buzdolabı, ısı Ya da alev üreten cihazların yakınında lastiklerinizi muhafaza etmeyiniz.
Lastiklerinizi taşırken koruyucu eldiven takınız
Lastikte püf noktaları :
Ölçü: Doğru lastik seçimi kullanılan jantın genişliğine bağlıdır. Orijinal lastiklerden daha dar Ya da geniş ebatta lastik takmayın. Yanlış boyutlar lastiğin profilini değiştirir, bu da hakimiyet ve yol tutuşu ters etkiler. Zincir, arka maşa vs. için yeterince açıklık bırakmaya dikkat edin.
Düzgün Takın : Yeni bir lastik taktırdığınızda, çeperinin jantın kenarına tamamen oturmasına dikkat edin (iki tarafı da çevirerek dikkatlice kontrol edin); ve teker yerine takıldığında lastik üzerindeki ok işaretlerinin (üreticiler yivleri ve lastiğin yapısını bir yönde düzgün gidecek şekilde tasarlarlar) doğru yönü gösterdiğinden emin olun. Lastikçiye güvenmemekten değil hayatınız söz konusu olduğu için.
İkisini birlikte değiştirin : Eğer tüplü tipte bir lastiği değiştiriyorsanız, iç lastiği de değiştirin.
Karıştırma : Motor üreticisinden o şekilde teslim edilmediği ( ki bu çok enderdir), ya da üreticisi öyle olduğunu söylemediği taktirde, radyali bias-ply bir lastikle karıştırmayın yani birlikte kullanmayın.
Balans : Lastik balansı aşındıkça değişir. Eğer yapabilirseniz arada bir balansı kontrol ettiriniz. Her lastik değiştirdiğinizde de lastik balansınızı yaptırınız.
Alıştırma: Yeni lastik taktığınızda ilk 50 Km. boyunca ani hızlanma, sert frenaj ve sert dönüş , yatışlardan kaçınınız. Yeni lastiklerin üzerinde ince bir koruyucu tabaka vardır, bu koruyucu tabaka silindikçe yatma açınız ve yol tutuşunuz artar.
Basınç: Lastiklerinizin havasını sadece soğu iken kontrol ediniz. Çünkü ısı lastik basıncınızı yükseltir. Lastikleri düşük basınçta kullanmak, lastiklerinizin zamanından önce yıpranmasına ve karkas yapısının bozulmasına neden olur. Her 2 hafta da bir lastik havalarınızı kontrol ediniz.
Siboplar: Mutlaka sibop kapağı kullanınız. Sibop kapağı merkez kaç nedeniyle hava kaçağını ve sibopların içine pislik girmesini önler. Ama garip ya da süslü bir şey takmayın, fazladan birkaç gramlık bir ağırlık teker balansınızı etkileyebilir.
Lastikleri ısıtma: Unutmayın ki tüm lastikler performans göstermek için belli bir ısıya erişmek durumundadır. Her kullanıma başlarken bir süre ölçülü (ılımlı) şekilde kullanarak lastiklerinizi ısıtın.
Aşınma: Yıpranmış lastikler ya da sertleşmiş lastikler motosikletin yol tutuş ve “handling”ini olumsuz etkiler. Eskimiş lastikleri kullanmakta ısrar etmeyin ve hemen değiştirin.
Tamir: Lastiklerinizi gerektiğinde sadece yetkin insanlara tamir ettirin ve en kısa sürede tamir gören lastikleriniz değiştirin.
İç lastiğinizi takarken şişirmeden önce dikkat edin!..
MOTOSİKLET LASTİĞİ LASTİK YAPISI VE ÜRETİM PRENSİPLERİ
100 yılı aşkın bir süredir kullanılan motosikletlerin görünümleri önemli ölçüde değişime uğramıştır. 90'lı yıllarda üretilen modern süper motosikletler eskiden üretilen bisiklet tipi motosikletlerden çok farklı bir yapıya sahiptir.
Dışarıdan bakan kişilere göre motosikletin sadece bir parçası, lastiği, fazla bir değişime uğramamıştır. Hala yuvarlak ve siyah renklidir.
Ama iş bu özelliklerle bitmemektedir. Yüksek teknoloji ürünü olan PIRELLI'nin modern radyal lastiklerinin 100 yıl önce kullanılan lastiklerle tek benzerliği adının motosiklet lastiği olması ve renginin siyah olmasıdır. Günümüzde PIRELLI tarafından kullanılan çeşitli lastik üretim prensipleri aşağıda açıklanmaktadır. Cadde tipi, yol tipi/yol dışı, motokros ya da scooter tipi lastikler genel olarak aşağıda belirtilen prensiplere göre üretilmektedir.
SIRT DESENİ VE LASTİK HAMURU
Sırt deseni lastiğin dışındaki, yol ile temas eden kısımdır. Sırt deseni ve kauçuk hamuru lastiğin kullanım alanına bağlı olarak seçilmektedir. Özellikle kauçuk hamuru yüksek derecede tecrübe ve teknik know-how gerektirmektedir. Sert kauçuk hamuru lastiğin yapacağı kilometreyi artırırken tutunmasını azaltmaktadır. Yumuşak kauçuk hamuru ise tutunmayı artırırken lastiğin yapacağı kilometreyi azaltmaktadır
YANAK
Yanak kısmı lastiğin "künyesidir". Kullanılan harf ve rakam kombinasyonları sadece lastiğin adını değil izin verilen azami hızı ve yükü de belirtmektedir. Lastiğin yanak kısmı çevresel yükler ile yanal yüklerin aktarılmasında ve darbelerin emilmesinde önemli bir görev üstlenmektedir.
GÖVDE
Tüm sistemin temelini oluşturan gövde kısmı lastiğin şekillendirilmesini sağlamaktadır. Gövde kısmında bir ya da daha fazla kat Naylon, Suni İpek ya da Polyester kullanılmaktadır. Gövde kısmının temel görevi sürüş sırasında oluşan kuvvetlerin topuk kısmından sırt kısmına aktarılarak esnek bir sürüş sağlanmasıdır.
DİŞ DERİNLİĞİ
Bir çok ülkede lastiğin azami diş derinliği hakkında farklı yerel yönetmelikler uygulanmaktadır. Ülkenizde uygulanan asgari yasal diş derinliği hakkında bilgi almak için bayinize ya da teknik servisinize başvurunuz.
TWI
Diş aşınma göstergesi, güvenli kullanım için gereken asgari diş derinliğini göstermektedir. Ancak asgari diş derinliği konusunda bir çok ülkede farklı yönetmelikler uygulanmaktadır. Ülkenizde uygulanan asgari yasal diş derinliği hakkında bilgi almak için yetkili PIRELLI bayinize başvurunuz
TT
İç lastikli lastikler için kullanılan kısaltmadır. Bu işareti taşıyan lastikler mutlaka iç lastik ile birlikte kullanılmalıdır.
TL
İç lastiksiz lastikler için kullanılan kısaltmadır. Bu işareti taşıyan lastikler iç lastiksiz tipte bir janta takıldıklarında iç lastik kullanılmasına gerek yoktur.
Page Ranking NUMARASI
Kat sayısı lastiğin yük indeksini belirtmektedir. Page Ranking işareti günümüzde sadece Japon standartları (JATMA) tarafından kullanılmaktadır. Avrupa standartları (ERTO) uyarınca motosiklet lastiklerinde PR numarasının kullanılmasına gerek görülmemektedir. Japon standartları ile Avrupa standartları arasındaki farklar aşağıda açıklanmaktadır
4PR - normal versiyon
6PR - kuvvetlendirilmiş versiyon
Page Ranking numarası lastikteki kat sayısını göstermemektedir.
KUVVETLENDİRİLMİŞ
(kısaltması rf. ya da reinf.) yük kapasitesi artırılmış lastik yapısını göstermektedir.
KAT
"Kat" lastik gövdesindeki her bir katmandır. Gövde bir ya da daha fazla kattan oluşmaktadır.
LASTİĞİN YAPILIŞI
Eritilmiş kauçuk, içinde çerçeve malzemeleri bulunan bir kalıba dökülüyor ve nihai ürün elde ediliyor. Ancak bu fikir gerçeği yakalamaktan oldukça uzak....
Okuyarak (maalesef görerek değil) öğrendiğime göre her bir lastik , usta el işçiliği, ihtisaslaşmış makineler ve üretimin her adımında özenli kalite kontrolünü içeriyor.
Üretim süreci hammaddelerin getirildiği doklarda başlıyor. Bu hammaddeler çeşitli tiplerde doğal kauçuk, lamba isi(?), yağ, curing için gerekli hızlandırıcı maddeler ve kauçuğu ozon yıpranmasından koruyan çeşitli kimyasal maddeleri içermektedir.
Kauçuk ve eklenilen diğer maddeler bir hazneye -yani dev bir karıştırma kazanına - gidiyor. Malzemeler basınç ve ısı altında defalarca tartılıp karıştırılıyor. Bu arada belli sıcaklık derecelerinde belirli malzemeler ekleniyor. Şunu söylemek gerekir ki her bir malzemenin tam olarak ne zaman ekleneceği özel bir bilim ve adeta sanat. Hava bile bir bileşimin kalitesini etkileyebileceği için fabrikalarda klima kontrolü var.Her ayrı lastik tipi için çeşitli kauçuk bileşimleri kullanılıyor. Yanaklar için esnek, ozona dayanıklı bir bileşim yapılıyor. Chafer (bead “janta takılan kısım” kısmını örten kauçukla kaplı dokuma parçası) içinse bir başka bileşim üretiliyor. İç yüz için başka bir bileşim ve dişler içinse iki ya da daha çok tipte bileşimler üretiliyor. Cap (dişlerin tam olarak yolda giden bölümü) için aşınmaya dayanıklı bir bileşim kullanılıyor. Cap’in altındaki kat için başka türlü özellikleri olan, örneğin ısıyı yayan bir bileşim yapılıyor. Yani, tek bir lastikte 6 ila 12 farklı türde kauçuk bileşimi bulunabiliyor. Çeşitli katmanlardan oluşan henüz biçimsiz durumdaki taban ortaya çıktıkça , gerekli uzunlukta parçalar kesilir ve tartılır. Bu koca , yası, siyah kauçuk parçalar lastik montajına gönderilmeden önce metal tepsilere konuyor. Bu noktada kauçuğun çeşitli türdeki bileşimleri ve taban maddesi üzerinde bir sürü kalite kontrol ölçümleri yapılıyor ve örnekler alınıyor.
Bu arada cord, ply ve kuşak maddeleri hazırlanıyor. Dokumaya (cord) çeşitli yapışkan kimyasallar ekleniyor. Bu dokuma geriliyor ve nemini almak için ısıtılıyor. Sonra hazırlanan kauçuk iki taraftan presleniyor ve malzeme yeniden geriliyor. Genellikle belli bir şekilde sarılmış dört tel yumağından oluşan “bead”. Fabrikanın ayrı bir bölümünde takılıyor.
Gene bir takım kalite kontrollerinden sonra farklı parçalar, onları özel bir kasnağa geçiren montajcıya gönderiliyor. Montajcı işe çerçeve ply larını kasnağa sarmakla başlıyor. Bunları belli bir açıda kesiyor ve “bead” lerle taban kauçuğunu en üste koyuyor. Bütün parçaların özenle aynı hizaya getirilmesi ve bir arada preslenmesi gerekiyor. Bu aşamada hizadaki en ufak bir yanlışlık lastiğin atılmasına yol açabiliyor. Yanaklar, bead ler ve chafer ler yanlardan presleniyor. Bu işlemler radyallerde biraz farklı. Lastik preslenerek ve yapıştırılarak artık montajlanmış durumda, ama motosikletinize takmak isteyeceğiniz bir şeye benzemiyor. Ortaya çıkan ürün ki buna “yeşil” lastik deniliyor, yeşil lastik bir kalıp içerisinde o tanıdık son şeklini alıyor. Kocaman bir deniz kabuğu şeklindeki kalıbın içinde lastik yüksek basınçlı buhar ile şişiriliyor. Bu , lastiğin 350 F derecelik bir sıcaklıkta ve 300,000 psi basınç altında 12 ila 15 dakika bekletiliyor. Böylece tüm kauçuk kısımlar – moleküllerin birbirine bağlanmasıyla – birbirine kaynıyor.
Kalıptan çıktığında, soğuma süresince lastik şişmiş olarak tutuluyor. Lastik özenle temizlenip fırçalanıyor. Radial ve yan gidişi kontrol etmek için testler yapılıyor ve balans alınıyor. Böylece lastik kullanımımıza hazır duruma geliyor.
MOTOSİKLETTE LASTİĞİN GÖREVLERİ
· Araç yükünü taşımak.
· Direksiyon ile verilen yönü izlemek.
· Motordan gelen gücü hareket olarak yansıtmak.
· Emniyetli bir şekilde hem ıslak,hem de kuru zeminde aracı durdurmak.
· Amortisörlerde yardımcı olarak sürüş keyfini artırmak.
Bir lastiğin yanaklarından edinilebilecek oldukça fazla bilgi vardır. Ne olduklarına bir bakalım:
Hız derecesi :
Örneğin bir YZF R1 e 100 Km. sürat için yapılmış bir lastik takılamaz. Demek ki ilk dikkat etmemiz gereken şey bu:
Q- 160 km/h
S- 180 km/h
T- 190 km/h
U- 200 km/h
H- 210 km/h
V- 240 km/h
Z- 240km/h üzerinde
Azami Ağırlık :
Eğer bir yolcu ya da fazlaca yük taşıyorsanız bu önemlidir. Azami ağırlık bir harf sıralaması olarak belirtilir. Motosiklet lastikleri için “A” en hafif, “C” ise en ağır derece anlamına gelmektedir. Azami ağırlık ayrıca soğukken şişirilmiş lastik basıncı ile verilmektedir. Eğer bunun altındaysanız azami ağırlıkta düşer.
Boyut :
Unutmayın ki , teker çapları inç olarak sıralanmakla beraber , çoğu lastikte taban genişliği milimetre olarak belirtilir. İkinci rakam yanak genişliğinin taban genişliğine oranıdır. Örneğin: “120/70ZR17” de 17 inç çapında , Z dereceli (hız olarak) , 120 mm. Taban genişliği ve genişliğin %70’ı yüksekliğinde bir lastiği belirtmektedir.
D.O.T Numarası :
Buradaki en önemli bilgi yapım tarihidir. En son 4 sayı lastiğin yapıldığı hafta ve yılı (son sayı) belirtir. Örneğin “1702” damgalı bir lastik , 2002’ nin 17’ nci haftasında yapılmıştır. Diğer tüm koşulların aynı olması durumunda , mümkün olan en yeni lastiği almanızı öneririz; çünkü bu taktirde daha az güneş, ozon ve diğer yıpratıcı maddelere maruz kalmış demektir.
Bir Lastiği nasıl okursunuz ?
Örneğin : Michelin Pilot Road Made in France 180/55 ZR17 Tubeless Radial Rear =>
Michelin: üretici firma ismi
Pilot Road: ticari ismi
Made in France: üretici ülke
180: milimetre olarak taban genişliği
55: yanak genişliğinin, taban genişliğine oranı
Z: hız sınırı (örnek > 240 km/h)
Gözlem ve bakım
Uzun süreli her kullanımdan önce lastiklerinizin basıncını kontrol ederek üreticinin öngördüğü basınçta olup olmadığından emin olunuz.
Lastik basınçlarınızı lastikleriniz soğuk iken kontrol etmelisiniz.(En fazla düşük hızda 10 Km. den az sürmüş Ya da son sürüşünüzden üzerinden en az 2 saat geçmiş olmalıdır.)
Lastikleriniz iç Ya da dış koşullar nedeniyle ani basınç kayıp ettiğinde, jant ve Sinoplarınızı da kontrol ettiriniz.
Görülen herhangi bir delik, kesik, deformasyon uzman bir lastikçi tarafından onarılmalıdır. Hasar görmüş ve onarılmış bir lastikle lütfen profesyonel kullanımdan kaçınınız.
Herhangi bir anormal ses, vibrasyon, çekme gibi şeyler fark ettiğinizde ivedilikle yetkin kişilere kontrol ettiriniz.
Herhangi bir tamirat yetkin tamirciler tarafından yapılmalıdır.
Lastikte herhangi bir yıpranma Ya da yaşlılık belirtisi gördüğünüzde lastiklerinizi yenileyiniz.
R: Gövde yapısı (Radyal)
17: inch olarak jant çapı
Tubeless: iç lastiksiz
Radial: yapım tipi
Rear arka lastik
=>: takıldığında ki dönüş yönü
Dikkat edilecekler:
Değiştireceğiniz lastikler, motosikleti üreten firmanın belirttiği özelliklerde olmalıdır.
Ön ve arka lastiklerinizin her ikisi de aynı marka ve aynı tip de lastikler olmalıdır.
Aşırı şişkin Ya da inik lastikle motosiklete binmeyiniz. Lastiklerinizin hız limitlerini aşmayınız, lastiklerinizin yük limitlerini aşmayınız.
Kesinlikle radial ve bias-ply lastikleri bir arada kullanmayınız.
Lastiklerinizi saklamak :·
Lastikleriniz havalandırılan, kuru ve ılık bir yerde saklayınız. Nem ve güneş ışınlarından koruyunuz.
Lastiklerinizi, kauçuğa zarar verebilecek kimyasallardan, solvent ve hidrokarbonlardan uzak bir yerde saklayınız.
Metal, tahta , cam gibi kesici-delici objelerden olabildiğince uzak bir yerde lastiklerinizi muhafaza ediniz.
İnik ve demonte şekilde uzun süreli saklamayınız..
Lastiklerinizin üzerine başka eşyalar koyarak ağırlık altında bırakmaktan kaçınınız.
Akü şarj cihazı, buzdolabı, ısı Ya da alev üreten cihazların yakınında lastiklerinizi muhafaza etmeyiniz.
Lastiklerinizi taşırken koruyucu eldiven takınız
Lastikte püf noktaları :
Ölçü: Doğru lastik seçimi kullanılan jantın genişliğine bağlıdır. Orijinal lastiklerden daha dar Ya da geniş ebatta lastik takmayın. Yanlış boyutlar lastiğin profilini değiştirir, bu da hakimiyet ve yol tutuşu ters etkiler. Zincir, arka maşa vs. için yeterince açıklık bırakmaya dikkat edin.
Düzgün Takın : Yeni bir lastik taktırdığınızda, çeperinin jantın kenarına tamamen oturmasına dikkat edin (iki tarafı da çevirerek dikkatlice kontrol edin); ve teker yerine takıldığında lastik üzerindeki ok işaretlerinin (üreticiler yivleri ve lastiğin yapısını bir yönde düzgün gidecek şekilde tasarlarlar) doğru yönü gösterdiğinden emin olun. Lastikçiye güvenmemekten değil hayatınız söz konusu olduğu için.
İkisini birlikte değiştirin : Eğer tüplü tipte bir lastiği değiştiriyorsanız, iç lastiği de değiştirin.
Karıştırma : Motor üreticisinden o şekilde teslim edilmediği ( ki bu çok enderdir), ya da üreticisi öyle olduğunu söylemediği taktirde, radyali bias-ply bir lastikle karıştırmayın yani birlikte kullanmayın.
Balans : Lastik balansı aşındıkça değişir. Eğer yapabilirseniz arada bir balansı kontrol ettiriniz. Her lastik değiştirdiğinizde de lastik balansınızı yaptırınız.
Alıştırma: Yeni lastik taktığınızda ilk 50 Km. boyunca ani hızlanma, sert frenaj ve sert dönüş , yatışlardan kaçınınız. Yeni lastiklerin üzerinde ince bir koruyucu tabaka vardır, bu koruyucu tabaka silindikçe yatma açınız ve yol tutuşunuz artar.
Basınç: Lastiklerinizin havasını sadece soğu iken kontrol ediniz. Çünkü ısı lastik basıncınızı yükseltir. Lastikleri düşük basınçta kullanmak, lastiklerinizin zamanından önce yıpranmasına ve karkas yapısının bozulmasına neden olur. Her 2 hafta da bir lastik havalarınızı kontrol ediniz.
Siboplar: Mutlaka sibop kapağı kullanınız. Sibop kapağı merkez kaç nedeniyle hava kaçağını ve sibopların içine pislik girmesini önler. Ama garip ya da süslü bir şey takmayın, fazladan birkaç gramlık bir ağırlık teker balansınızı etkileyebilir.
Lastikleri ısıtma: Unutmayın ki tüm lastikler performans göstermek için belli bir ısıya erişmek durumundadır. Her kullanıma başlarken bir süre ölçülü (ılımlı) şekilde kullanarak lastiklerinizi ısıtın.
Aşınma: Yıpranmış lastikler ya da sertleşmiş lastikler motosikletin yol tutuş ve “handling”ini olumsuz etkiler. Eskimiş lastikleri kullanmakta ısrar etmeyin ve hemen değiştirin.
Tamir: Lastiklerinizi gerektiğinde sadece yetkin insanlara tamir ettirin ve en kısa sürede tamir gören lastikleriniz değiştirin.
İç lastiğinizi takarken şişirmeden önce dikkat edin!..
18 Aralık 2012
12 Aralık 2012
5 Aralık 2012
4 Aralık 2012
2 Aralık 2012
Kaydol:
Kayıtlar (Atom)